انفاق امام کاظم(ع)

اندیشه امام کاظم (ع) در مورد انفاق در راه خدا این گونه است، من ایقن بالخلف جاد بالعطیه. [۱] «هر کس یقین به جایگزینی داشته باشد نیکو بخشش میکند.» هنگامی که شخص باور دارد خدا بهتر از انفاق او جایگزین میکند تلاش میکند از بهترین اموال و محبوب ترین آنها در راه خدا انفاق کند تا به مقام پاکی و وارستگی ازدنیا برسد، لن تنالو البر حتی تنفقوا مما تحبون. [۲] «به نیکی نمیرسید (انسان نیک نخواهید بود) مگر هنگامی که از آنچه دوست میدارید انفاق کنید.» این اندیشه شفاف عترت و امام کاظم (ع) در مورد انفاق است. اینک رفتار موسی بن جعفر (ع) را در این راستا بررسی میکنیم.
به همین خاطر وجود افراد نیازمند در جامعه در بسیاری موارد لازمه زندگی دنیایی است. مانند ایتام و تهیدستی خانواده هایی که در اثر حوادث، نانآور خود را از دست میدهند. گر چه بخش عظیمی از تفاوتها نیز مربوط به چپاول و بهرهکشی برخی از دست رنج دیگران است. در هر صورت جامعه انسانی هماره نیازمند ترمیم و انفاق است. انفاق یعنی توجه به زندگی سطوح پایینی که راه تکامل هر انسان را شکل میدهد. به همین خاطر انفاق نقشی مهم در ساماندهی اجتماعی جامعه دارد و نقش اساسی نیز در رهایی انسان از وابستگی به دنیا دارد. در سیره و روش امامان معصوم (ع) یکی از محورهای مهم انفاق آنان است. انفاق یک اصل محوری در زندگی را شکل میدهد. با هزینه کردن مال و سرمایه در راه خدا نابسامانیهای اجتماعی سامان میپذیرد. در سیره امام کاظم (ع) میبینیم هزار بنده را با دست رنج خویش آزاد میکند، اعتق الف مملوک. [۳] شبانه به صورت ناشناس به در خانه فقرا مراجعه مینمود و نیازهای زندگی آنان را تامین می کرد، و کان یتفقد فقراء المدینه فیحمل الیهم فی اللیل العین و الورق و الادقه و التمور و لا یعرفونه من ای وجه هو. [۴] به مستمندان کیسه هایی دویست تا سیصد دیناری عطا میفرمود و آنان را بینیاز میساخت. [۵] روزها را به روزه داری و انفاق و صدقه در راه خدا سپری مینمود، و یقع النهار متصدقا و صائما. [۶] . آیا این روش برای همگان الگو نمیباشد؟ که امامان شبانه به صورت ناشناس انفاق مینمودند. عترت برای حفظ شخصیت محتاج نان شب و برای اینکه هماره شرمنده دست دهنده نباشد، این ارزش را تحقق میبخشیدند.
آیا اگر جامعه و انسانهای متمکن این روش را عهده دار شوند و به انفاق های واجب و مستحب خویش این گونه اهتمام ورزند، نابسامانیهای جامعه ساماندهی نمیشوند؟! جامعه اسلامی به ویژه تشیع هر مقدار به راه و روش پیشوایان خویش و امامان معصوم (ع) نزدیک باشند، به همان مقدار نابسامانیها ساماندهی میشود. و هر مقدار از این محورها فاصله گیرند ناهنجاریهای بیشتر دامن آنان را فرا خواهد گرفت. تا کدامین راه را برگزینیم!
—————————————————————————————————————————————–
پی نوشت ها:
[۱] تحف العقول، ص ۴۰۳؛ اعلام الهدایه، ج ۹، ص ۲۳۴٫
[۲] آل عمران، ۹۲٫
[۳] دلایل الامامه، ص ۱۴۷٫
[۴] الارشاد، ج ۲، ص ۲۳۲؛ اعلام الوری، ص ۳۰۷؛ فصول المهمه، ج ۲، ص ۹۴۹٫
[۵] منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۴۰٫
[۶] کشف الغمه، ج ۳، ص ۵٫
منبع: امام کاظم الگوی زندگی؛ حبیب الله احمدی؛ انتشارات فاطیما چاپ اول ۱۳۸۶٫
برگرفته از کتاب دانشنامه امام کاظم علیه السلام